حاشیهنشینی گسترده در تنها بندر اُقیانوسی ایران/ دلیل ساخت شهرهای جدید در سواحل مکران چیست؟
به گزارش اس.بی پرس، سواحل راهبردی مکران به‌عنوان سواحل اقیانوسی ایران اهمیتی استراتژیک دارد به‌طوری‌که قدیمی‌ها هم به اهمیت راهبردی آن پی برده بودند و گفته شده از زمان حضور پرتغالی‌ها از نخستین دهه‌های قرن 16 در آب‌های جنوب تا ظهور انگلیس به‌عنوان قدرت خلیج‌فارس در طول جنگ جهانی اول همواره بخشی از فعالیت‌های تجاری و دریانوردی رایج در بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان متمرکز بوده است و کشتی‌های موجود در چابهار را که در خطوط کشتیرانی فعالیت داشته‌اند را 119 فروند ذکر می‌کنند که از این تعداد 5 فروند کشتی تجاری و 64 فروند کشتی بادبانی بوده‌اند.
هم‌چنین سال 1306 هفته نام حبل‌المتین کلکته هند نوشت، روزی می‌رسد که چابهار آینده اقتصاد و تجارت ایران می‌شود، این حرف هفته‌نامه حبل‌المتین صدسال پیش زمانی که چابهار یک بندر کوچک ماهیگیری بود از نگاه خبره‌ترین کارشناسان هم فانتزی و دست‌نیافتنی تلقی می‌شد اما امروزه سواحل مکران به مرکزیت چابهار طوری رشد کرده و می‌کند که تداعی‌کننده فانتزی صدسال پیش است.
استقرار صنایع بزرگ و مادر فولاد و پتروشیمی از دهه 90 شمسی در سواحل مکران و چابهار شروع شده است؛ بندر چابهار با قابلیت پهلوگیری بزرگ‌ترین کشتی‌های تجاری جهان سال 1396 افتتاح شده و بندر جاسک هم با مخازن ذخیره‌سازی و انتقال صادرات نفت ایران و پهلوگیری بزرگ‌ترین کشتی‌های نفتی سال گذشته افتتاح شد؛ همه این‌ها یعنی ایران درحال انتقال تجارت خود از خلیج‌فارس به دریای عمان و سواحل راهبردی مکران است.
رشد جمعیت چابهار در حاشیه‌نشین‌ها استقرار می‌یابند و یا شهرهای جدید؟
با استقرار صنایع مختلف و ایجاد ظرفیت‌های تجاری و ترانزیتی و صادرات و واردات جمعیت سواحل مکران به شکل قابل‌ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد و درصورتی‌که از همین حالا فکری به حال این جمعیت نشود، سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه‌نشین که حالا هم چابهار درگیر آن‌هاست دوباره سر برمی‌آورد.
وزارت راه و شهرسازی برآورد کرده چابهار بالاترین نسبت جمعیت حاشیه‌نشین در میان شهرهای حاشیه‌نشین ایران را دارد و نصف جمعیت شهر چابهار حاشیه‌نشین‌اند؛ محمدیونس حقانی شهردار چابهار هم می‌گوید: چابهار 14 سکونتگاه غیررسمی حاشیه دارد و حدود 70 هزار نفر از جمعیت این شهر حاشیه‌نشین‌اند.
وی افزود: عمده دلیل حاشیهنشینی در چابهار جذابیت‌های اقتصادی که این بندر و عدم مدیریت درست برای استقرار جمعیت است، به‌طوری‌که اگر ما از همان اول فکر استقرار جمعیت اضافه و سر ریز جمعیت بودیم امروز درگیر این حاشیهنشینی گسترده نبودیم.
نمونه عدم مدیریت مناسب برای استقرار جمعیت شهری در سال‌های اخیر مشخص شده به‌طوری‌که چابهار طی سال‌های گذشته بارها درگیر حاشیهنشینی شده، حاشیهنشینی آن سامان داده شده و دوباره سر از مناطق جدید سربرآورده است. بومیان و قدیمی‌های چابهار می‌گویند در دهه 60 شمسی در محدوده فعلی کوی بندی چابهار حاشیهنشینی بوده، بعداً ساماندهی شدند برایشان خانه ساخته شده و دوباره الآن حاشیهنشینی سر از 14 سکونتگاه غیررسمی دیگر سربرآورده است.
در زیر سه تا نمودار جمعیتی با نرخ‌های رشد متفاوت برای چابهار پیش‌بینی شده، می‌بینید که در 14 سال آینده چابهار به‌طور متوسط 1 میلیون تا یک‌میلیون پانصد هزار نفر شهروند خواهد داشت. پیش‌بینی شده در یک افق جمعیتی فعلی 600 هزار نفر سواحل مکران از جاسک تا پسابندر به 2.2 میلیون نفر افزایش پیدا می‌کنند.
این حدود 2 میلیون نفر اضافه جمعیت اگر از همین حالا فکری به حال استقرارشان نشود دوباره مثل دهه 60 سر از حاشیه‌نشینی‌های دیگر اطراف چابهار درمی‌آورند. راهکار برنامه جامع استقرار شهری و ایجاد شهرهای جدید است.
شهرهای جدید به شهرهایی گفته می‌شود که به دلیل اشباح شدن شهرهای بزرگ هم‌جوارشان از جمعیت ساخته می‌شوند تا بخشی از جمعیت توسعه‌ای آن‌ها را در خودشان جای دهند.
نقشه شهرهای جدید ایران
به گفته وزارت راه 5 شهر جدید در محدوده سواحل مکران در حال مطالبه هستند که شهر جدید مکران در کنار جاسک و شهر جدید تیس در کنار چابهار مراحل مطالعاتی‌شان نهایی شده است و شهر جدید مکران قرار است صد هزار نفر را درون خودش مستقر کند و جانمایی این شهر نهایی شده و شهر جدید تیس هم که پیشتاز تره در حال حاضر در حال ساخت است.
استقرار جمعیت در فاز اول «شهر جدید تیس» به بومیان منطقه اختصاص دارد
امان‌الله کردی اظهار داشت: شهر جدید تیس در رأس خلیج چابهار واقع شده جایی که از نظر موقعیت استثنایی‌ترین مکان بوده و حتی در قبل از انقلاب هم قرار بوده جمعیت شهر کنارک و بخش مهمی از چابهار در این نقطه مستقر شوند.
وی افزود: مساحت این شهر در مجموع 4300 هکتار است که 1300 هکتار آن‌که در پهنه ساحلی واقع شده به گردشگری و زیرساخت‌های آن اختصاص یافته و 3000 هکتار باقی‌مانده در دو فاز آماده‌سازی شده و استقرار جمعیت در آن صورت می‌گیرد.
رئیس هیئت‌مدیره شهر جدید تیس با بیان اینکه در مجموع 150 هزار نفر در شهر جدید تیس در افق مستقر می‌شوند، تصریح کرد: در فاز اول 900 هکتار آماده‌سازی و 45 هزار نفر مستقر می‌شوند؛ در بخش اول فاز اول آماده‌سازی 300 هکتار از اراضی در دستور کار قرار گرفته و هم‌زمان ساخت واحدهای مسکونی نهضت ملی مسکن هم در این فاز پیش‌بینی شده است که در مجموع هم‌زمان با زیرساخت‌های برق، آب، جاده؛ 1400 واحد مسکونی نهضت ملی مسکن هم در این شهر ساخته می‌شود.
کردی گفت: تمام کسانی که در طرح نهضت ملی مسکن ثبت‌نام کردند بومیان منطقه هستند و از شهرستان‌های چابهار، کنارک، دشتیاری، قصرقند و نیکشهر ثبت‌نام کرده و می‌کنند و واحدهای آنان در این شهر ساخته می‌شود.
رئیس هیئت‌مدیره شهر جدید تیس خاطرنشان کرد: بیش از 50 درصد کسانی که در کل شهر جدید تیس مستقر می‌شوند بومی منطقه‌اند، بخشی جمعیت سیار است که در زون گردشگری پیش‌بینی شده و بخشی هم جمعیتی از متخصصان، بازرگانان و سرمایه‌گذارانی است که از خارج از استان به سواحل مکران می‌آیند و باید مکان مناسبی برای حضور و استقرار آن‌ها داشته باشیم که شهر جدید تیس بهترین گزینه است.
با این تفاسیر اگر استقرار جمعیت و برنامه‌ریزی ایجاد شهر جدید تیس به همین منوال پیش بره و تغییر و خللی در آن ایجاد نشود، هم حساسیت بومیان برای استقرار بومیان منطقه در شهر تیس برطرف می‌شود و هم برنامه استقرار جمعیت اضافی چابهار در این شهر پیش‌بینی می‌شود و چابهار دوباره درگیر بحران‌های مختلف و سرسام‌آوری مثل حاشیهنشینی نخواهد شد.
انتهای پیام/
منبع : tasnimnews.com
