جای خالی معنادار نمایندگان سیستان و بلوچستان در بین داوطلبان شفافیت آراء
اس.بی پرس - محدثه زابلی: مجلس شورای اسلامی رکن اصلی قانون‌گذاری در کشور جمهوری اسلامی ایران است که نمایندگان آن بارأی مستقیم مردم انتخاب می‌شوند و یکی از راه‌‌های حفظ ارتباط مردم و به‌کارگیری نظرات سازنده آن‌ها در اداره کشور این است ارتباط متقابل نمایندگان با مردم قطع نشود.
طی سالیان گذشته، عملکرد ضعیف و سهم خواهی های دولتی برخی نمایندگان باعث نارضایتی مردم از نمایندگان مجلس به‌عنوان قانون‌گذاران ناظر بر سایر ارگان‌ها شده است و در همین راستا در سال 96 اولین زمزمه‌ها با عنوان شفافیت از سوی برخی کاندیدای مجلس شنیده می‌شد تا نظر مثبت مردم را به فعالیت خود جذب نمایند.
آذرماه سال ۹۶ بود. در آن سال شاید بتوان محمدجواد فتحی را اولین نماینده‌ای دانست که وعده شفافیت آرا را مطرح کرده بود. خود او دراین‌باره گفته است که پنج ماه از زمانی که ایده نخستین آن به ذهنم رسید، روی طرح کارکردم تا ابعاد حقوقی این طرح شفاف باشد، البته در کشور‌های دیگر هم شفافیت آراء متداول است؛ معتقدم هر نماینده‌ای باید مسئولیت رأی خودش را بر عهده بگیرد، مجلس تاریک‌خانه نیست که آراء در حالت محرمانه باقی بماند.
ازجمله مهم‌ترین شفافیت‌هایی که این طرح در فرایند قانون‌گذاری و انتشار آرای نمایندگان انجام می‌دهد، الزامی شدن انتشار مشروح مذاکرات گروه‌های تخصصی و آرای نمایندگان به تفکیک آرائشان است که یکی از مهم‌ترین گام‌های نظام جمهوری اسلامی برای شفافیت محسوب می‌شود و تاکنون در سایر قوا سابقه ندارد.
مهم‌ترین بخش‌های طرح شفافیت آراء:
الزامی شدن انتشار عمومی مشروح مذاکرات ظرف حداکثر یک ماه
الزامی شدن انتشار عمومی برنامه هفتگی مجلس سه روز قبل از برگزاری جلسات
امکان حضور سایر نمایندگان در جلسات هیئت‌رئیسه
الزامی شدن انتشار مشروح مذاکرات هیئت‌رئیسه برای نمایندگان
امکان انتشار آراء هیئت‌رئیسه به تفکیک موافق، مخالف و ممتنع برای نمایندگان.
الزام به برگزاری علنی جلسات کمیسیون‌های تخصصی مجلس. الزام به انتشار عمومی دستور کار کمیسیون‌ها تا سه روز قبل از تشکیل جلسه
الزام به انتشار عمومی مشروح مذاکرات جلسات کمیسیون‌های تخصصی. ایجاد بستر قانونی پخش زنده مذاکرات جلسات کمیسیون‌های تخصصی از صداوسیما
الزام به انتشار عمومی حاضران و غایبان و آراء مخالف، موافق، ممتنع و بدون رأی در جلسات کمیسیون. الزام به برگزاری علنی جلسات بررسی طرح‌ها و لوایحی که وفق اصل ۸۵ قانون اساسی برگزار می‌شوند
الزامی شدن انتشار گزارش سفر، هزینه‌ها و نتایج مأموریت کاری نمایندگان. الزامی شدن انتشار عمومی اسامی غایبان و حاضران
الزامی شدن انتشار آرای نمایندگان در صحن علنی به تفکیک مخالف، موافق، ممتنع و رأی نداده.
شفافیت طرحی که حکایت دیروز و امروز نیست
بااین‌حال یک‌فوریت طرح شفافیت آراء نمایندگان، نخستین بار ۱۴ شهریور سال ۹۷ در جلسه علنی مجلس دهم به رأی گذاشته شد، اما درنهایت با ۵۹ رأی موافق، ۱۰۸ رأی مخالف و پنج رأی ممتنع از مجموع ۱۹۴ نماینده حاضر در مجلس وقت با آن مخالفت شد. این طرح در حالی رد شد که اندکی قبل از آن، اکثر نمایندگان مجلس در رسانه‌ها از آن حمایت کرده بودند.
با توجه به مطالبه جدی جامعه، شفافیت آرا و عملکرد نمایندگان مجلس به‌عنوان یکی از مهم‌ترین وعده‌های نمایندگان در دوران رقابت‌های انتخاباتی مطرح شد و طرح شفافیت آرا نمایندگان یکی از اولین طرح‌هایی بود که با شروع مجلس یازدهم به صحن آمد.
این طرح پس از چند ماه بررسی در مرکز پژوهش‌های مجلس و کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس بالاخره ۱۵ بهمن سال گذشته در مجلس به رأی گذاشته شد، اما تصویب نشد. این طرح در همان زمان ۱۵۳ رأی موافق داشت، اما به‌واسطه آن‌که تصویب آن نیاز به دوسوم آرای نمایندگان داشت، رأی لازم را نیاورد.
ضعف قانون‌گذاران در تصویب یک قانون برای خود!
بر اساس ماده ۱۱۷ آیین‌نامه داخلی که نصاب رأی‌گیری در مجلس، کمیسیون، کمیته و شعبه در موارد مختلف را تعیین کرده، در مورد اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس، اکثریت دوسوم نمایندگان حاضر برای به تصویب رسیدن، لازم است و طرح شفافیت آرای نمایندگان تنها 3 رأی مثبت تا تصویب شدن فاصله داشت.
پس از رد این طرح بیش از ۵۰ نماینده به هیئت‌رئیسه مجلس برای بررسی مجدد طرح شفافیت آرای نمایندگان نامه زدند. بدین ترتیب در ۲۸ بهمن سال گذشته، درخواست بررسی مجدد طرح شفافیت در صحن علنی مطرح شد. در همین جلسه محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، تصریح کرد که ضعف‌هایی در طرح شفافیت آرا وجود دارد، اما بارأی نمایندگان و در مدار بررسی مجدد قرار گرفتن آن، مشکلات آن رفع خواهد شد تا طرح به شکل پخته‌تری به صحن برگردد.
در مرداد امسال، برخی نمایندگان در عمل به وعده خود، خبر از نهایی شدن طرح شفافیت برای بازگشت به صحن علنی در کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس دادند. درنهایت این طرح در کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس بررسی و جزئیات آن تصویب‌شده و این طرح هم‌اکنون آماده ورود به صحن علنی مجلس شورای اسلامی است.
محمدحسین حسین زاده بحرینی رئیس کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی در خصوص سرنوشت طرح شفافیت آراء و دلیل تأخیر مطرح‌شدن مجدد آن در صحن علنی، گفت: کمیسیون آیین‌نامه داخلی مدت زیادی است که این طرح را تقدیم هیئت‌رئیسه کرده است و گزارش اکنون در دستور هیئت‌رئیسه قرار دارد، هرزمانی که هیئت‌رئیسه این را به صحن بیاورد، قاعدتاً باید رسیدگی شود.
نماینده مشهد بیان کرد اینکه دغدغه‌های نمایندگان در بازبینی طرح موردتوجه قرار گرفت است گفت: این طرح تاکنون دو بار به صحن آمده است، در نسخه اول دامنه شفافیت خیلی بازتر و وسیع‌تر دیده‌شده بود و شفافیت بیشتری مدنظر بود که خود من کاملاً موافق آن طرح هستم، یعنی فکر می‌کنم که ما هرچه شفافیت را بیشتر کنیم، بهتر است اما آن طرح در صحن رأی نیاورد، مخالفین به کمیسیون آمدند و دغدغه‌های خود را مطرح کردند، پس‌ازآن نتیجه این شد که کمیسیون نسبت به طرح قبلی یک مقدار دست پایین‌تر را بگیرد. نسخه‌ای که اکنون در نوبت طرح در صحن، قرار دارد؛ آن دغدغه‌ها را برطرف کرده است اما به همان میزان از شفافیت هم کاسته شده است.
102 نماینده خواستار شفافیت آرایشان شدند
در روز‌های گذشته جمعی از نمایندگان طی نامه‌ای به رئیس مجلس خواستار تسریع در روند تصویب طرح «شفافیت آرای نمایندگان» شده و نسبت به اجرای داوطلبانه مفاد طرح نسبت به آرای خود اعلام آمادگی کردند. این نامه در ابتدا حدود 60 امضا داشت که هم‌اکنون تعداد امضا‌های این نامه، به 102 امضا افزایش‌یافته است.
متن نامه نمایندگان مجلس خطاب به رئیس مجلس شرح ذیل است:
طرح موسوم به "شفافیت آرای نمایندگان" از نخستین طرح‌های تقدیمی نمایندگان مجلس یازدهم به هیئت‌رئیسه بود و جنابعالی نیز با اعتقاد به‌ضرورت آن، تصمیم به امضای طرح به‌عنوان نفر اول گرفتید و عملاً به‌عنوان طراح اصلی این طرح شناخته شدید. خوشبختانه گزارش نهایی کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس، با کارشناسی دقیق، تمامی جوانب موضوع را با پرهیز از غلتیدن به دام افراط‌وتفریط ملاحظه کرده است.
اما این طرح پیشرو، انقلابی و تحولی که در پاسخ به مطالبه افکار عمومی و نیز در عمل به شعار اغلب نمایندگان در زمان مبارزات انتخاباتی طراحی شد، متأسفانه با چالش‌هایی در مسیر تصویب مواجه شده است که ازجمله آن‌ها، عدم تصویب کلیات با تنها 3 رأی کمتر از حدنصاب دوسوم، افراط‌وتفریط برخی جریانات خودی در مطالبه هیجانی محتوای طرح، عدم تحقق حمایت کلیت مجلس از نمایندگان محلی در رأی‌های ملی آن‌ها و نیز تمرکز ضدانقلاب برای بالا بردن انتظارات غیرمعقول از طرح به‌منظور وارد ساختن ضربه به مجلس انقلابی با خشکاندن ریشه طرح شفافیت بوده و هست.
ازآنجاکه چند هفته از تقدیم گزارش نهایی طرح شفافیت به هیئت‌رئیسه محترم می‌گذرد و به هر دلیل همچنان در دستور صحن علنی قرار نگرفته است، ما امضاکنندگان این نامه صراحتاً درخواست می‌کنیم:
1- کلیات طرح به‌صورت دو شوری به رأی گذاشته شود و رأی‌گیری برای آن طبق درخواست تقدیمی گذشته جمعی از نمایندگان به‌صورت علنی و شفاف انجام پذیرد.
2- تا قبل از رأی‌گیری طرح، از همین تاریخ بخش‌هایی از مفاد گزارش نهایی تقدیم شده طرح که به حقوق فردی نمایندگان مربوط است، ازجمله اعلام شفاف وضعیت آرای نماینده در هر جلسه علنی، درباره امضاکنندگان این نامه به‌صورت داوطلبانه اجرا شود.
3- هیئت‌رئیسه مجلس نیز بخش مربوط به خود در متن گزارش نهایی طرح را در اولین جلسه‌اش به تصویب رسانده و اجرا نماید.
سیستان و بلوچستان، سمنان، ایلام، خوزستان بدترین وضعیت مشارکت در طرح شفافیت
بر اساس آمار تفکیکی استان‌ها، نمایندگان استان بوشهر و کهگیلویه و بویر احمد با مشارکت 100 درصدی نمایندگان و استان‌های سمنان و ایلام بدون هیچ‌گونه مشارکت بدترین آمار را در درخواست اجرای داوطلبانه شفافیت آرا دارند.
نکته قابل‌توجه اینجاست که خوزستان و سیستان و بلوچستان باوجود داشتن 26 کرسی در مجلس، با امضای تنها یکی از نمایندگان در این استان‌ها؛ آمار معنی‌داری در این رابطه ثبت کرده‌اند.
بدیهی است که مجلس شورای اسلامی به‌عنوان یک‌نهاد مهم نظارتی زمانی می‌تواند انتظار شفافیت از مجموعه‌ها و نهادهای دیگر داشته باشد که در بحث شفافیت در عملکرد و آرای نمایندگان پیش‌قدم باشد. کارنامه غیرقابل‌قبول مجلس دهم در خصوص این طرح جلوی چشم مردم است و مردم انتظار دارند این حرکت مهم و بزرگ به دست مجلسی که از ابتدا مجلس انقلابی نام‌گرفته تحقق یابد.
انتهای پیام/
منبع : sbpress.ir
